TY  - JOUR
ID  - 5001494
TI  - فرضیه‌های آماری (HO) و (HA) و کاربرد آنها در پژوهش‌های کمّی
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 9
LA  - fa
SN  - 2423-5679
AU  - Ahmad, Hedayat Panah Shaldehi
AD  - دکتری - بازنشسته
AU  - Marziyeh, Hedayatpanah
AD  - کارشناسی ارشد دانشگاه ملی مهارت
AU  - Badriyeh, Hedayatpanah Shaldehi 
AD  - 
AU  - Zeynab, Karimi Takrami
AD  - 
Y1  - 2023
PY  - 2023
VL  - 14
IS  - 1
SP  - 59EP  - 78فرضيه‌هاي آماري ,فرضية صفر ,پژوهش کمّي ,فرض خلف ,فرض خلاف ,DO  - 10.22034/pajohesh.2025.5001494
AB  - هدف اصلی این نوشتار توجه به کاربرد فرض‌های آماری صفر و خلف در پژوهش‌های کمّی است. «فرض صفر» در پژوهش‌های کاربردی، به‌ویژه آزمایشی، برای تأیید یا رد یک فرضیه، با عنایت به آمار استنباطی مورد استفادة فراوان محققان رشته‌های گوناگون علوم انسانی، به‌خصوص روان‌شناسی، علوم تربیتی، مدیریت و جامعه‌شناسی قرار می‌گیرد. اما «فرض خلف» برای اثبات قضایای هندسی است که فرضی موقتی است و به یاری استدلال، گزارة باطلی از آن نتیجه گرفته می‌شود. چنین گزاره‌ای ممکن است فرض قضیه یا فرض برهان خلف را نفی کند. دربارة کاربرد این دو واژه، به تفکیک و فراوان در جهان علم و پژوهش بحث شده، اما دربارة ارتباط این واژگان سخنی به میان نیامده است. این نوشتار به ارتباط این فرض پرداخته است. همچنین به وجوه تشابه و تمایز آنها اشاره کرده است. ازجمله نتایج به‌دست‌آمده این است که در حصول نتیجة فرض صفر، محقق با انواع خطا (خطای نوع اول و خطای نوع دوم) مواجه است. بنابرین از واژة «تأیید» استفاده می‌شود؛ ولی در فرض خُلف چون فاقد خطاست، از واژة «استدلال» استفاده می‌شود. فرضیة صفر برای تحقیقات کمّی با رویکرد قیاسی در فرایند یک استنتاج که به داده‌های عددی وابسته است نیز به‌کار می‌رود. در تحقیقات کیفی می‌توان فرضیه تعریف کرد، اما فاقد ساختار و انسجام است؛ زیرا دارای رویکرد استقرایی، ذهن‌گرا و تأویلی متکی بر تفسیر و ارائة اطلاعات داده‌های شفاهی و روایتی است.
UR  - https://pajohesh.nashriyat.ir/node/5001494
L1  - https://pajohesh.nashriyat.ir/sites/pajohesh.nashriyat.ir/files/article-files/5001494-1748933667.pdf
ER  -