TY  - JOUR
ID  - 5001722
TI  - فردگرایی و جمع‌گرایی در اقتصاد اسلامی
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 9
LA  - fa
SN  - 2423-5679
AU  - Mohammad javad, Tavakkoli
AD  - استاد - گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) 
Y1  - 2023
PY  - 2023
VL  - 14
IS  - 1
SP  - 7EP  - 28فردگرايي ,جمع‌گرايي ,اقتصاد اسلامي ,DO  - 10.22034/pajohesh.2025.5001722
AB  - «فردگرایی» یا «اتم‌گرایی» یکی از فروض بنیادینی است که در قالب فردگرایی هستی‌شناختی، ارزش‌شناختی و معرفت‌شناختی، نظریه‌های اقتصاد متعارف را تحت تأثیر قرار داده است. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی رویکرد اقتصاد اسلامی نسبت‌به فردگرایی و جمع‌گرایی را بررسی کرده است. بر اساس یافته‌های پژوهش، رویکرد فردگرایی لوازمی (همچون تقلیل‌گرایی، روان‌شناسی‌گرایی، بنیان‌های خرد، فردگرایی سیاسی، انسان‌گرایی و غفلت از وجودهای جمعی) دارد که از منظر اقتصاد اسلامی پذیرفتنی نیست. بر اساس مبانی اقتصاد اسلامی، رویکرد افراطی «کل‌گرایی» نیز به‌واسطی بی‌توجهی به فرد مردود است؛ زیرا آنچه وجود عینی دارد فرد است و نباید به بهانة اجتماع، وجود فرد و حقوق او را نادیده گرفت. رویکرد اقتصاد اسلامی نسبت‌به فردگرایی و کل‌گرایی را می‌توان نوعی «فردکل‌گرایی» دانست که در آن وجود اصیل فرد و جمع و رابطة مقابل بین آن دو پذیرفته شده است. بر این اساس، همان‌گونه که فرد بر جمع اثر می‌گذارد، هویت‌های جمعی نیز بر افراد اثرگذار است. این امر مستلزم آن است که واحد تحلیل به فرد منحصر نشود. توجه همزمان به منافع فرد و جمع نیز یکی از اقتضائات ارزش‌شناختی این رویکرد است. البته در رویکرد اسلامی، اولویت منافع اجتماعی بر منافع فردی را در صورت تزاحم می‌توان پذیرفت.
UR  - https://pajohesh.nashriyat.ir/node/5001722
L1  - https://pajohesh.nashriyat.ir/sites/pajohesh.nashriyat.ir/files/article-files/5001722-1748933571.pdf
ER  -