TY - JOUR ID - 5002425 TI - کاوشی در ماهیت، اعتبار، مصادیق و کاربرد معرفت احتمالی JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 9 LA - fa SN - 2423-5679 AU - Ali, Jaberi AD - استادیار AU - Mohammad javad, ghasemi asl estahbanati AD - دکتری - فلسفه اقتصاد اسلامی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) Y1 - 2024 PY - 2024 VL - 14 IS - 2 SP - 31EP - 54معرفت ,احتمال ,معرفت احتمالي ,اعتبار معرفت احتمالي ,مصاديق معرفت احتمالي ,کاربرد معرفت احتمالي ,DO - 10.22034/pajohesh.2025.5002425 AB - علوم اسلامی هنجاری و توصیفی در دستیابی به علوم حضوری و بدیهیات اولیه با محدودیت‌هایی مواجه‌اند. این محدودیت را می‌توان با پیشنهاد «معرفت احتمالی» پاسخ داد. کسب معرفت در این دانش‌ها نیازمند تبیین ماهیت، ادلة اعتبار، مصادیق و کارکرد معرفت احتمالی است. در این مقاله، به این چهار پرسش پاسخ داده شده است. طبق یافته‌های تحقیق، «معرفت احتمالی» شناختی متفاوت از علم حضوری و بدیهیات است که بر حرکت شناختی تدریجی تکیه دارد و به یقین یا درجاتی پایین‌تر از آن منتهی می‌شود. این نوع شناخت دارای ارزش علمی، عملی و اخلاقی است. ارزش علمی آن ناشی از علم اجمالی است که انسجام معرفت را با معرفت‌های غیراحتمالی و سایر معرفت‌های احتمالی فراهم می‌سازد. ارزش عملی را می‌توان با سه دلیل «انسداد»، «قاعدة میسور» و اصل «استصحاب» تبیین کرد. ارزش اخلاقی معرفت احتمالی نیز از تناسب میان ارکان فعل اختیاری در جریان کسب معرفت ناشی می‌شود. مصادیق معرفت احتمالی شامل معرفت‌های نقلی، شناخت‌های حسی و معرفت‌های شهودی احتمالی است. معرفت احتمالی، هم به‌عنوان منبع و روش نظریه‌پردازی هنجاری، سیاستی و علمی، و هم به‌عنوان موضوع و موضع کنشگری شامل شکل‌گیری اطلاعات، انتظارات، انتخاب‌ها و رفتارها در علوم اسلامی قابل استفاده است. UR - https://pajohesh.nashriyat.ir/node/5002425 L1 - https://pajohesh.nashriyat.ir/sites/pajohesh.nashriyat.ir/files/article-files/5002425-1761395253.pdf ER -