روش شناسی پژوهش در علوم انسانی

هدف این نوشتار، واکاوی عوامل بازدارنده‌ی پژوهش در نظام آموزشی حوزه و اولویت بندی راهکارهای برون رفت از آن، بر اساس دیدگاه طلبه های سطح سه و چهار حوزه‌ی علمیه‌ی قم است. روش این پژوهش توصیفی ـ پیمایشی است و جامعه‌ی آماری آن شامل طلبه های سطح سه و چهارحوزه‌ی علمیه‌ی قم بود که شمار 260 نفر از آنان به شیوۀ تصادفی ساده به عنوان گروه نمونه‌ی آماری انتخاب شدند. داده های موردنیاز با پرسشنامه ای محقق ساخته و با پایایی 87/0 بر مبنای مقیاس درجه بندی پنج سطحی لیکرت و آرایش رتبه ای جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر روش های توصیفی، از آمار استنباطی درحد آزمون «Z» یک گروهی و تحلیل واریانس یک راهه‌ی «F» استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که به ترتیب، عوامل مربوط به سیاست گذاری نظام تحقیقاتی، فرهنگی، فردی (فنی و تخصصی)، اداری ـ ساختاری، نحوه‌ی ارائه‌ی خدمات پژوهشی و انگیزشی، نقش بازدارندگی دارند و تفاوت میزان شدت بازدارندگی عوامل گوناگون مطالعه شده نیز معنا دار است. ایجاد نظام تشویق آثار منتشرشده، باز نگری نظام ارزیابی فعالیت های تحقیقاتی، افزایش نشریه های تخصصی و آموزش و ارتقای توانمندی های علمی و عملی در زمینه‌ی پژوهش، به ترتیب، از مهم ترین و اولویت دارترین راهکارهای برون رفت شمرده می شوند.