سال دوازدهم، شماره اول، پياپي 23، بهار و تابستان 1400‌

* خضر پاک‌نيت/ دانشجوي دکتري علوم قرآن و حديث دانشگاه تهران، تهران، ايران    Khezr.paknyyat@gmail.com
ژاله رمزي بوراچالو/ کارشناسي ارشد علوم قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن کريم، قم، ايران    Akbarramzi@gmail.com
‌دريافت: 25/11/1400 ـ پذيرش: 05/03/1401
چکيده
ابوريحان محمد‌بن احمد بيروني، از بزرگ‌ترين دانشوران و انديشمندان قرون چهارم و پنجم هجري به‌شمار مي‌رود. وي در سال 973م ديده به جهان گشود و احتمالاً پس از 1050م به ديار حق لبيک گفت. آثار و تأليفات وي طيف بسيار وسيعي از دانش‌ها و معارف را در‌بر مي‌گيرد و شمار آنها، بالغ بر يکصد و پنجاه کتاب و رساله مي‌باشد که از ميان آنها، کتاب «تحقيق ماللهند» وي از نظر مسائل جامعه‌شناسي و مردم‌شناسي و ازجمله موضوع رشد جمعيت، در خور توجه و تأمل است. با توجه به اهميت و جايگاه ابوريحان بيروني در تاريخ علمي ايران و حتي جهان و همچنين، ابعاد مختلف دانش وي، که بحث‌هاي اجتماعي و جمعيتي را نيز شامل مي‌شود، در اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي و استفاده از اسناد و مدارک معتبر، به‌عنوان ابزار به‌دنبال پاسخ به اين سؤال هستيم که انديشه‌هاي اجتماعي و جمعيتي ابوريحان بيروني کدام‌اند؟ براي پاسخ به اين سؤال، در اين مقاله پس از بررسي زندگي‌نامه، تأليفات و تحصيلات و همچنين روش‌شناسي وي، به مهم‌ترين انديشه‌هاي اجتماعي و جمعيتي وي اشاره شده است.
كليدواژه‌ها: ابوريحان بيروني، انديشة اجتماعي، انديشة جمعيتي، کتاب «تحقيق ماللهند»، روش‌شناسي.