سال سيزدهم، شماره اول، پياپي 25، بهار و تابستان 1401، ص 57 ـ 72
يحيي نورمحمدي نجفآبادي/ استاديار گروه معارف اسلامي، دانشگاه ملاير normohamadi126@gmail.com
دريافت: 11/09/1401 ـ پذيرش: 25/12/1401
چکيده
متون درسي از ارکان مهم آموزش در هر نظام آموزشي هستند که نقش قابلتوجهي در فرايند تعليم و تعلم دارند و همواره مورد اهتمام برنامهريزان آموزشي بودهاند. بررسي وضعيت متون آموزشي و آسيبشناسي کتابهاي درسي در جهت اصلاح، تکميل، روزآمد و کارآمد کردن آنها يکي از اقدامات لازم و متداول در نظامهاي آموزشي است. در بررسي و آسيبشناسي متون درسي «دانش عرفان نظري» در حوزة علمية قم، با روش «تحليل مضموني» دادههاي گردآمده از طريق مصاحبه و پژوهش کتابخانهاي، آسيبهاي متعددي را ميتوان يافت که به دو بخش آسيبهاي عمومي و اختصاصي قابل تفکيکاند. در بخش آسيبهاي اختصاصي، اشکالات متعددي به چشم ميخورند؛ از جمله: دوگانه باطل عقل ـ قلب، فقدان ساختاري روشن و نظامي منسجم، نقصان برخي سرفصلها، نبود طرح مسائل کلي و مقدماتي، بيتوجهي به عرفانهاي نوپديد، بيتوجهي به عرفان تطبيقي، کمتوجهي به نقش عرفان در تمدنسازي نوين اسلامي، دشواري متون عرفاني، اختلاف محتوايي در بيان مباحث و برداشتهاي غلط از برخي مسائل. در بخش آسيبهاي عمومي نيز اشکالات و آسيبهاي فراواني ناظر به اهداف آموزشي، روش آموزشي، محتواي آموزشي، شکل و ظاهر متن آموزشي، ساختار متن آموزشي و جنبههاي روانشناختي قابل مشاهدهاند.
كليدواژهها: آسيبشناسي، متن درسي، عرفان نظري، حوزة علمية قم.