روش شناسی پژوهش در علوم انسانی

امروزه به دلیل محدودیت های روش تجربی کمی و کیفی، پژوهشگران به کارگیری روش ترکیبی را پیشنهاد می کنند. در این مقاله، با توجه به تأثیر مبانی بر روی روش و لزوم استفاده از وحی، عقل و تجربه در مطالعات علوم انسانی، یک روش تلفیقی پیشنهاد شده است که نتایج جامع تری در پی دارد. شواهدی از منابع دینی به منظور لزوم استفاده از این سه منبع ذکر شده است. در مقام عمل، این روش در چهار مرحلة کلی تحقق می یابد؛ در مرحلة اول دیدگاه های دانشمندان علوم انسانی در مورد آن مسئله بررسی می شود؛ در مرحلة دوم داده های نقلی مربوط به آن موضوع جمع آوری می گردد؛ در مرحلة سوم موضوع مورد نظر به تجربه گذارده می شود؛ در مرحلة چهارم با استفاده از عقل، داده های به دست آمده از سه منبع مزبور مقایسه و تحلیل می شوند. در صورت نداشتن هماهنگی، یا ابزار تجربی به کار رفته یا روش برداشت از متون دینی و یا نظریات دانشمندان مورد تجدید نظر قرار می گیرد. داور نهایی در این روش، هماهنگی بین داده هایی به دست آمده از سه منبع است.