روش شناسی پژوهش در علوم انسانی

تأمل در آثار و منابع علمی قدما، که غالباً به طور پیشینی توجه درخوری به مقولة متدولوژی و اعمال آگاهانه روش ها و تکنیک های پژوهشی، قواعد بازی و استانداردهای مطالعات علمی به سبک و سیاق امروزی ها مبذول نمی کردند، فعالیتی ارزشمند است که در جامعة علمی ما از سابقة چندانی برخوردار نیست. این نوشتار، درصدد است تا با تعمق و ژرف کاوی در یکی از منابع گرانسنگ علمی، یعنی «مقدمه ابن خلدون»، قواعد و اصول روش شناختی مورد استفادة مؤلف آن در مقام گردآوری اطلاعات، تحلیل داده ها، ارزیابی و نقد آرای دیگران و منقولات تاریخی در چارچوب علم جدیدالتأسیس خود موسوم به علم «عمران» را شناسایی، استخراج، طبقه بندی و شرح و تفسیر نماید. پیش از ورود به بحث روش ها، مبانی معرفت شناختی و رئوس کلی اندیشه های جامعه شناختی و تاریخ نگاشتی مؤلف که نقش مقدمی دربحث روش ها دارد، به اجمال بررسی شده اند.